Łokieć tenisisty

Zespół bólowy bocznego przedziału stawu łokciowego zwanego również „łokciem tenisisty” jest określeniem ortopedycznym, pod którym kryją się różne choroby stawu łokciowego. Pacjent odczuwa ból i tkliwość w tym właśnie obszarze. Objawem omawianego schorzenia jest dokuczliwy ból okolicy stawu łokciowego odczuwany np. podczas ucisku dłoni przy powitaniu, przy ruchu zgięcia dłoniowego z jednoczesnym zaciśnięciem dłoni w pięść, podczas ruchu odwracania dłoni z oporem lub przy badaniu palpacyjnym w rejonie nadkłykcia bocznego kości promieniowej, chwytanie ręką poręczy schodów, trzymanie ręki na kierownicy samochodu, noszenie bagaży nachwytem ze zgięciem grzbietowym nadgarstka, wykręcanie ściereczki. Jak widać z wyżej wymienionych czynności ból w znacznym stopniu może ograniczyć czynności życia codziennego. Choć choroba ta jest uważana za współczesną to pierwsze wzmianki o tym schorzeniu pochodzą z roku 1882

Przyczyną schorzenia „łokieć tenisisty” jest patologia przyczepu ścięgien i mięśni prostowników w okolicy nadkłykcia bocznego kości promieniowej. Dotyczy głownie mięśnia prostownika nadgarstka promieniowego krótkiego. Uważa się, że przyczyną są zmiany zwyrodnieniowe. Proces zapalny w obrębie nadkłykcia bocznego rozpoczyna się po uszkodzeniu przyczepu i wzmaga proces jego gojenia. Pojawiający się ból powstaje na skutek przeciążenia mięśni prostowników nadgarstka i palców w wyniku częstego wykonywania ruchów nawracania i odwracania przedramienia, a także wyprostu w stawie nadgarstkowym i łokciowym. Dolegliwości te powodują utrudnienie i ograniczenie zwykle wykonywanych czynności życia codziennego np. jazda samochodem, wkręcanie żarówki, uścisk ręki, pisanie długopisem, praca śrubokrętem, u osób grających w tenisa ból pojawia się przy odbiciu piłki z backhandu, ścięty serwis czy odbicie silne piłki z woleja.

W zespole „łokcia tenisisty” przyczynami bólu mogą być:

• Entezopatia – bolesne zmiany chorobowe przyczepów ścięgnistych mięśni do kośćca. Są one wynikiem działania naprężeń i obciążeń
• Zapalenie kaletki w okolicy stawu ramienno-promieniowego
• Zespół bolesności więzadła obrączkowatego na skutek ucisku na to więzadło przez napinające się pod wpływem skurczów rozcięgno mięśnia prostownika wspólnego palców.
• Pourazowy stan zapalny błony maziowej stawu łokciowego przy współ istniejącym wylewie do jamy stawowej. Występuje obszerny obrzęk oraz bolesność bocznego przedziału stawu łokciowego.
• Złogi wapniowe w obrębie rozcięgna mięśni prostowników palców i nadgarstka. Przyczyną jest stosowanie preparatów steroidowych w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Ból występuje miejscowo oraz nasila się przy prostowaniu nadgarstka. Neuropatia nerwu promieniowego spowodowana jest dynamicznym uciskiem nerwów przez wypustkę rozcięgna mięśnia prostownika promieniowego krótkiego nadgarstka. Objawem choroby jest ból przy prostowaniu z oporem palca środkowego

Leczenie “Łokcia tenisisty”

Leczenie zespołu „łokcia tenisisty” ma na celu przywrócenie pacjentowi pełnej sprawności ruchowej, zmniejszenie stanu zapalnego, obrzęku i bólu.

Można to osiągnąć poprzez zabiegi fizykalne połączone z zabiegami kinezyterapii. Mają one na celu skrócenie czasu rekonwalescencji i dzięki temu szybszy powrót do zdrowia i wykonywanej pracy. Leczenie tego schorzenia wymaga czasu i dużej cierpliwości. Zabiegi dostosowuje się do okresu choroby (ostry, remisja) oraz efektów terapii. Metodą leczenia są iniekcje z kortykosteroidów wykonane w bocznym przedziale stawu łokciowego. Obecnie istnieje hipoteza o zapalnym pochodzeniu tego schorzenia . Pozytywny efekt uzyskuje się u około 90% pacjentów. Wadą tego sposobu leczenia jest utrzymujący się ból 1-2 dni po wstrzyknięciu medykamentu. Niewłaściwe podanie leku może doprowadzić do zmian w obrębie skóry i tkanki podskórnej np. zaniki.

Istotnym elementem leczenia zachowawczego i pooperacyjnego jest fizjoterapia. Zabiegi fizykoterapeutyczne to źródło zewnętrznych bodźców – energii, które po wniknięciu bodźców wywołują szereg reakcji w tkankach. Dzięki temu uzyskujemy efekt przeciwbólowy, przeciwobrzękowy, przeciwzapalny. Ważne znaczenie w terapii mają następujące zabiegi fizykalne:

Krioterapia – przez obniżenie temperatury skóry i innych tkanek uzyskujemy spowolnienie przewodnictwa nerwowego, zmniejszenie pobudliwości włókien nerwowych, dzięki czemu chory odczuwa ulgę w ostrych dolegliwościach bólowych. Do zabiegów wykorzystywane są pary ciekłego azotu.

Ultradźwięki – to drgania mechaniczne o częstotliwości przekraczającej granicę słyszalności ucha ludzkiego działające przeciw zapalnie i przeciw bólowo.

Prądy Tens – nazwą tą określa się stymulację elektroleczniczą stosowaną w zwalczaniu bólu, w której wykorzystuje się prądy impulsowe małej częstotliwości. Stosuje się małe natężenie prądu poniżej progu bólu, wywołujące wyraźne uczucie mrowienia lub wibracji. Elektrody umiejscawia się zgodnie ze zleceniem lekarza w punktach bólowych, miejscach wywołujących ból lub wzdłuż przebiegu nerwu czuciowego zaopatrującego bolesną okolicę.

Prądy diadynamiczne – wykazują one silne działanie przeciwbólowe i przekrwienie.

Jonoforeza – to zabieg elektroleczniczy polegający na wprowadzeniu do tkanek siłami pola elektrycznego jonów działających leczniczo. Do jonoforezy mogą zatem być używane tylko związki chemiczne ulegające dysocjacji elektrolitycznej.

Laser – promieniowanie laserowe ma wpływ na zwiększenie syntezy kolagenu białek, oraz kwasu RNA. Stwierdzono również zachodzące pod wpływem tego promieniowania zmiany potencjalne błony komórkowej, odgrywające podstawową rolę w jej funkcjonowaniu.

Kąpiel wirowa (masaż wirowy) – wykorzystuje się w celach leczniczych wpływ cieplny wody oraz jej oddziaływanie mechaniczne, związane z ruchem wirowym.

Z badań epidemiologicznych wynika, że zapadalność na zespół „łokcia tenisisty” kształtuje się na poziomie 1-2% a chorobowość dotyczy 2,5% populacji i wzrasta sześciokrotnie u osób narażonych zawodowo. Co ciekawe, 95 procent osób cierpiących na dolegliwości bocznego przedziału stawu łokciowego nie gra w tenisa . Zespół bólowy w obrębie nadkłykciowych przyczepów mięśniowych jest częstą przyczyną ograniczenia funkcji ręki. W leczeniu tego zespołu można zastosować szeroką gamę środków terapeutycznych z dziedziny fizykoterapii takich jak: laser prądy diadynamiczne, prądy Tens, krioterapią, pole magnetyczne, ultradźwięki, fonoforezę, jonoforezę, kąpiel wirową. Wielu badaczy w przeglądzie literatury na świecie stwierdziło, że najlepszym sposobem w leczeniu zachowawczym jest zastosowanie fizykoterapii.

Stosowanie iniekcji z kortykosteroidów nie powoduje znaczącej klinicznej poprawy aktywności ruchowej. W praktyce klinicznej stosuje się głównie zabiegi fizykalne o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, poprawiającym przepływ krwi w tkankach i obniżających napięcie mięśniowe.

Należy podkreślić, że ból jest odczuciem subiektywnym i często od nastawienia psychicznego pacjenta zależy pomyślność wykonywanych zabiegów. W leczeniu zabiegami z dziedziny Fizykoterapii ważne jest podejście zarówno pacjenta jak i terapeuty do problemu. Uporczywe bóle nie ustępujące po leczeniu zachowawczym wymagają leczenia operacyjnego.

mgr fizjoterapii – Aleksandra Reszczyk