Zastrzyk nadtwardówkowy
Jest jedną z metod leczenia bólu kręgosłupa. Ta tzw. blokada kręgosłupa ma za zadanie zmniejszyć ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jest to możliwe m.in. poprzez wypłukanie substancji zapalnych z przestrzeni nadtwardówkowej. Iniekcja powinna być wykonana przez uprawnionego do tego lekarza, który wie jak prawidłowo wykonać taki zabieg. Dzięki temu możliwe jest zminimalizowanie ryzyka skutków ubocznych, które jak w przypadku każdego innego zabiegu, również tu mogą wystąpić.
Zdecydowana większość pacjentów, którzy decydują się na zastrzyk nadtwardówkowy potwierdza jego skuteczność. Z tego powodu coraz więcej osób decyduje się na zastosowanie tej metody leczenia. Dowiedz się jak dokładnie działa i jak przebiega blokada kręgosłupa, dlaczego jest bardziej efektywna niż stosowanie NLPZ. Poniżej opisujemy również jakie są wskazania, ale również i możliwe skutki uboczne zabiegu oraz jak wygląda rehabilitacja po nim.
Opracował lek. Tomasz Grądzki (więcej na: https://polecanyortopeda.pl).
Zastrzyk nadtwardówkowy – czym jest i jak działa?
Podczas zastrzyku nadtwardówkowego podawany jest roztwór leku znieczulenia miejscowego i sterydu, może być wzbogacany o witaminy. Może zawierać np. witaminę B12. Z tej metody każdego roku korzysta wiele osób, zaś szczególną popularnością cieszy się w USA. W Stanach Zjednoczonych bardzo często korzysta się z tej metody zmniejszania bólu m.in. dolnej części kręgosłupa, zamiast przepisywania leków niesteroidowych.
Zastrzyk nadtwardówkowy ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych, napięcia mięśni przykręgosłupowych, a także ułatwienie poruszania w dolnym odcinku pleców i w nogach. Jest to możliwe, ponieważ iniekcja epiduralna zmniejsza stan zapalny w obrębie korzeni nerwów rdzeniowych. Całkowita ulga przychodzi zwykle po około 3 dniach od podania zastrzyku, jednak pacjenci odczuwają zmniejszenie bólu już po 15 minut od podaniu leku. Efekt ten jednak ustępuje po kilku godzinach.
Dlaczego blokada kręgosłupa jest bardziej efektywna niż stosowanie NLPZ?
Blokada kręgosłupa wydaje się być jedną z bezpieczniejszych metod. Podając lek bezpośrednio w miejsce jego powstania, nie obciążamy organizmu środkami leczniczymi i eliminujemy źródło bólu. Zaś NLPZ, czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne nie zawsze są najlepszym rozwiązaniem.
Trzeba pamiętać, że te substancje przyjmowane doustnie:
- mogą uszkadzać śluzówkę żołądka,
- zwiększają ryzyko zastoinowej niewydolności serca,
- zmniejszają nerkowy przepływ krwi i filtrację,
- jak również mogą doprowadzić do uszkodzenia komórek wątroby.
Zdaniem wielu lekarzy, niesteroidowe leki przeciwzapalne nie powinny być ciągle zażywane przez dłuższy okres czasu niż 5-7 dni. Jednak w przypadku silnego bólu zdarza się, że konieczne jest stosowanie środków przeciwbólowych i przeciwzapalnych dłużej. (większość pacjentów przyjmuje leki przeciwbólowe przez wiele miesięcy, a nawet lat).
Wówczas rozwiązaniem może być alternatywa dla niesteroidowych leków przeciwzapalnych, czyli właśnie selektywna blokada kręgosłupa. Dzięki niej można w szybki sposób usunąć źródło bólu i zwiększyć komfort życia. Dodatkowo, unikniemy wielu nieprzyjemnych skutków ubocznych jakie wiążą się z długotrwałym przyjmowaniem leków doustnych.
Wskazania do iniekcji epiduralnej – ból dolnej części kręgosłupa i rwa kulszowa
Wskazaniem do zastosowania iniekcji epiduralnej jest przede wszystkim:
- przepuklina/wypuklina krążka międzykręgowego,
- zwyrodnienie krążka międzykręgowego,
- a także stenoza kanału kręgowego.
Ponadto, zabieg taki często stosuje się w przypadku rwy kulszowej lub barkowej. Zastrzyk nadtwardówkowy przydatny może być również w przypadku, kiedy jest uciśnięty nerw rdzeniowy kręgosłupa. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że zastrzyk zmniejsza stężenie substancji zapalnych i doprowadza do wypłukania substancji zapalnych z przestrzeni nadtwardówkowej.
W wielu przypadkach wykonanie zastrzyku nadtwardówkowego może uchronić przed zabiegiem operacyjnym przepukliny/wypuklina krążka międzykręgowego określonego odcinka kręgosłupa. W zależności od rozległości zmian chorobowych, możemy oczekiwać analogicznych efektów.
Duża grupa pacjentów nie chce się poddać rozległemu zabiegowi neurochirurgicznej. Szuka, więc alternatyw, które są dużo mniej inwazyjne. Ponadto, łatwiej dostępne – czas oczekiwania na zabieg operacyjny w ramach NFZ to wiele miesięcy, a nawet lat. Odpowiedzią na takie potrzeby jest zabieg zastrzyku nadtwardówkowego.
Jak przebiega blokada kręgosłupa?
Pacjent po zakwalifikowaniu przez lekarza do zabiegu kładzie się na stole zabiegowym, zwykle na brzuchu. Lekarz odkaża skórę za pomocą środków dezynfekujących, przy bardzo wrażliwych na ból pacjentach dodatkowo miejscowo znieczula.
Następnie, pod kontrolą USG (badanie nieinwazyjne=nieszkodliwe), obserwując zarówno kręgosłup jak i igłę na monitorze, lekarz wprowadza leki do przestrzeni nadtwardówkowej. Jest to ważnym elementem zabiegu, gdyż widoczne staje się dokładne położenie igły. Dzięki temu lekarz może stwierdzić, w którym miejscu podać lek, aby dotarł do miejsca zapalenia i czy jego podanie będzie bezpieczne. Jeśli ułożenie jest prawidłowe, lekarz może wprowadzić leki, czyli połączenie roztworu znieczulenia miejscowego i sterydu.
Jeżeli jednak kontrast nie dociera do miejsca zapalenia, lekarz wykona kolejne wkłucie w innym miejscu w kręgosłupie. Jest to istotne, aby wprowadzić lek precyzyjnie w miejsce, gdzie powstaje ból.
Po zabiegu pacjent powinien odpocząć w pozycji leżącej co najmniej 20 minut. Pierwsze efekty i zmniejszenie bólu powinno się zauważyć jeszcze w czasie odpoczynku po zabiegu. Po upływie 30 minut pacjent może bezpiecznie wrócić do domu. Pacjent otrzymuje zawsze skierowanie na odpowiednio dobraną rehabilitację oraz receptę na leki przeciwbólowe (jeśli jednak będą potrzebne) oraz inne wspomagające regenerację uszkodzonych nerwów np. kompleks witamin z grupy B, nienasycone kwasy tłuszczowe itp.
Jak się przygotować do zabiegu?
Przede wszystkim, powinniśmy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, alergii na leki i pokarmy, występujących chorobach, zwłaszcza przewlekłych, nietypowych lub niepożądanych reakcjach na zastrzyki lub zabiegi, jak i ogólnych objawach chorobowych.
Do poradni nie należy przyjeżdżać samochodem, będąc jego kierowcą. Najlepiej jest poprosić kogoś o przywiezienie. Po wykonaniu zastrzyku nie można prowadzić pojazdu. Jeśli posiadamy obfite owłosienie dolnej partii pleców (dotyczy głównie mężczyzn), można rozważyć zgolenie owłosienia z tej partii pleców.
Po podaniu zastrzyku powinno prowadzić się oszczędzający tryb życia. Z tego powodu, pacjent zawsze może oczekiwać otrzymania zwolnienia lekarskiego do pracy.
Co ważne, nie należy obawiać się bólu. Zwykle odczucia są akceptowalne przez pacjentów, na co dodatkowo wpływa znieczulenie miejsca wkłucia. Zdarza się, że jeżeli lekarz wprowadzi igłę bardzo blisko zmienionego zapalnie korzenia, pacjent może odczuć chwilowe ukłucie.
Czy blokada kręgosłupa jest refundowana?
Przygotowując się do zabiegu warto pamiętać o jego cenie. Zabieg iniekcji epiduralnej nie jest refundowany przez NFZ. Możliwe jest zatem skorzystanie z tej formy usuwania bólu wyłącznie prywatnie. Koszty zabiegu są różne, w zależności od miasta.
Wraz z wizytą konsultacyjną przed zabiegiem, jak i wizytą kontrolną po zakończeniu leczenia, koszty zabiegu mogą wahać się od około 2000 zł do nawet 3000zł. W aglomeracji warszawskiej ceny zabiegu wynoszą zawsze powyżej 2000 zł.
Cena zabiegu w Artkinezis Żyrardów to równe 2000 zł – co warto podkreślić w tej cenie znajduje się konsultacja zarówno przed jak i po zabiegu (w większości placówek konsultacja jest dodatkowo płatna).
Możliwe skutki uboczne zastrzyku nadtwardówkowego
Jak każdy inny zabieg, również zastrzyk nadtwardówkowy może mieć skutki uboczne. Do tych najbardziej prawdopodobnych zaliczamy:
- krótkotrwałe krwawienie w miejscu wkłucia igły,
- obrzęk w miejscu podania leku,
- podwyższenie ciśnienia tętniczego,
- zaburzenia gospodarki węglowodanowej, np. poprzez wzrost glikemii, czyli podwyższenie poziomu cukru we krwi,
- czasowy niedowład kończyn dolnych,
- czasowe zaburzenia siły mięśni w obrębie kończyn dolnych,
- krótkotrwałe zaburzenia czucia.
- Wszystkie skutki uboczne powinny minąć w krótkim czasie po zabiegu. Jednak każdą reakcję niepożądaną należy zgłosić lekarzowi.
Rehabilitacja po zabiegu blokady kręgosłupa
Choć wielu pacjentów po podaniu blokady kręgosłupa odczuwa znaczną ulgę, to nie należy przeciążać się. W dniu zabiegu powinno się prowadzić oszczędzający tryb życia, nie schylać się, dużo wypoczywać i nie podnosić nic ciężkiego. W kolejnych dniach można stopniowo zwiększać aktywność fizyczną.
Wielu pacjentów zgłasza, że po około 3 dniach od zabiegu zauważa znaczną poprawę i zmniejszenie dolegliwości bólowych. Z tego powodu wielu lekarzy zaleca, aby od 3. lub 4. dnia po zabiegu blokady kręgosłupa rozpocząć ćwiczenia rehabilitacyjne pod okiem fizjoterapeuty.
To bardzo ważne, ponieważ pozwoli skutecznie usunąć ból i ochroni przed ponownymi napadami. Ponadto, dolegliwości bólowe, które zmniejszyły się lub całkowicie ustąpiły, umożliwiają wreszcie wykonywanie określonych masaży oraz ćwiczeń.
Zastrzyk nadtwardówkowy – podsumowanie
Pamiętajmy, że blokada kręgosłupa jest to zabieg ambulatoryjny, który ma za zadanie przywrócić pacjentowi sprawność i zmniejszyć bądź całkowicie usunąć ból dolnej części pleców , łącznie z promieniowaniem dolegliwości do kończyn dolnych.
Z tego powodu lekarz zwykle wystawia pacjentowi zwolnienie lekarskie, najczęściej na 2-4 tygodnie w zależności od indywidualnej sytuacji pacjenta. W tym okresie powinno się unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów, częstego schylania się, czy wykonywania innych aktywności, które mogą obciążać zmieniony chorobowo odcinek pleców.
Co więcej, jeśli pacjent poświęci ten czas na lekkie ćwiczenia rehabilitacyjne i wskazaną w tym przypadku aktywność fizyczną, może skutecznie uchronić się przed nawrotami bólu. Rehabilitacja po zabiegu bywa niezwykle skuteczna i pozwala całkowicie usunąć ból. Nie należy jednak przesadzać z ilością wykonywanych ćwiczeń. Krótko po zabiegu powinno się wykonywać wyłącznie lekkie ćwiczenia fizyczne, najlepiej na świeżym powietrzu.