Bóle kręgosłupa są coraz częstszą przyczyna wizyt u lekarza i. dotyczą osób w każdym wieku. Powodem takiego stanu rzeczy jest zmiana naszego codziennego funkcjonowania. Większość czasu spędzamy w pozycji siedzącej w szkole, pracy czy samochodzie. Nie mamy czasu na regularną aktywność fizyczną. Wpływ mają również nasze nawyki ruchowe takie jak schylanie się w niewłaściwy sposób czy wstawanie z łóżka. Nasz system mięśniowy jest coraz słabszy, a przez to kręgosłup narażony jest na patologiczne zmiany w obrębie swoich struktur. Najczęściej objawy bólowe lokalizują się w dolnym – lędźwiowym odcinku kręgosłupa, jak również w jego górnej części – odcinku szyjnym. Ze względu na coraz większą powszechność tego typu dolegliwości należy zwrócić większą uwagę na nasze „plecy”.
Kręgosłup oprócz swej głównej funkcji podporowej spełnia również funkcję ruchową, amortyzującą i ochraniającą narządy wewnętrzne. Jego budowa jest ściśle określona, aczkolwiek może się nieznacznie różnić u każdego z nas pod względem wielkości wygięcia poszczególnych odcinków. Anatomiczne krzywizny tworzą kształt litery S. Odcinek szyjny i lędźwiowy wygięte są do przodu i tworzą lordozę, natomiast odcinek piersiowy kręgosłupa wygięty jest do tyłu i tworzy kifozę piersiową.
Odcinek lędźwiowy składa się z pięciu kręgów. Pomiędzy trzonami każdego z kręgów znajdują się krążki międzykręgowe, potocznie zwane dyskami, których główną funkcją jest amortyzacja wstrząsów, do których dochodzi podczas naszego funkcjonowania w ciągu dnia. W przenoszeniu obciążeń kręgosłup wspomagany jest przez mięśnie przykręgosłupowe, jak również mięśnie brzucha i klatki piersiowej. Ich znaczenie rośnie wraz z wielkością obciążenia, któremu poddawany jest nasz organizm. Wzrasta wtedy ciśnienie w jamie brzusznej i klatce piersiowej, które odciąża kręgosłup i stawy międzykręgowe. Niewydolne czy osłabione mięśnie wspomagające i utrzymujące pionową postawę ciała nie są w stanie zmniejszyć nacisku, któremu poddawany jest kręgosłup, a w konsekwencji prowadzi to do zbyt szybkiego zużywania powierzchni stawowych i degeneracji krążka międzykręgowego, zespołów przeciążeniowo- bólowych a w dalszych stadiach może doprowadzić do powstania przepuklin czy osteofitów (wyrośla kostne na powierzchni trzonów kręgów).
Główne objawy zespołu przeciążeniowo – bólowego odcinka lędźwiowego to:
- silny ból o charakterze ostrym pojawiający się nawet kilka razy w miesiącu
- zwiększone napięcie mięśni w okolicy, w której nastąpiły zmiany i toczy się proces zapalny
- promieniowanie do pośladka czy tylnej strony uda
W przypadku pojawienia się opisanych objawów należy skonsultować się z lekarzem. Nowoczesna medycyna oparta jest na wyspecjalizowanych metodach diagnostycznych i leczniczych dlatego najlepszym rozwiązaniem jest udanie się do poradni rehabilitacyjnej. W miarę konieczności diagnostyka może zostać rozszerzona o badanie Rezonansu Magnetycznego w celu określenia zaawansowania choroby. Szybka diagnoza oraz dobrze prowadzona rehabilitacja mogą znacznie poprawić jakość życia pacjenta oraz zapobiec nawrotowi bólu. Rehabilitacja może być jedyną i skuteczną metodą leczenia prowadzącą do pełnego wyleczenia. Niestety zaniedbanie leczenia prowadzi do nieodwracalnych zmian w kręgosłupie i rdzeniu kręgowym i wymaga leczenia operacyjnego.
Rehabilitacja w przypadku zespołu przeciążeniowo – bólowego zależy od stanu pacjenta i jest opracowywana indywidualnie. W jej skład wchodzą zabiegi z zakresu fizykoterapii, jak również kinezyterapia czyli praca z terapeutą oraz ćwiczenia. Rodzaj zabiegów fizykalnych zależy od stanu, w jakim obecnie znajduje się pacjent (ostry, podostry czy przewlekły) oraz od stanu internistycznego pacjenta. Podczas indywidualnej pracy z fizjoterapeutą wykorzystywane są techniki z zakresu terapii manualnej, osteopatii, a także wyciągi trakcyjne, pozycje ułożeniowe, ćwiczenia wg koncepcji PNF, mobilizacje i neuromobilizacje. W leczeniu bardzo ważna jest praca i współpraca z pacjentem.
Na każdym etapie rehabilitacji pacjent jest informowany o aktualnym procesie leczenia. W miarę ustępowania dolegliwości wprowadzane są ćwiczenia, których celem jest wzmocnienie struktur, które wspomagają uszkodzony odcinek kręgosłupa w jego codziennej pracy, co umożliwia pacjentowi szybki i efektywny powrót do codziennych zajęć. Pacjent uzyskuje również instruktaż na temat prawidłowego funkcjonowania w ciągu dnia oraz uczy się prawidłowego zapobiegania nawrotom dolegliwości bólowych.
Nigdy nie należy leczyć się na „własną rękę”. Wszelkie próby ćwiczeń we własnym zakresie czy korzystanie z klubów fitness, siłowni pod okiem osób, które nie mają doświadczenia w pracy z pacjentami z dolegliwościami bólowymi mogą niestety nieodwracalnie pogorszyć stan naszego kręgosłupa.