Uraz typu „Wiplash”
W wyniku wypadków komunikacyjnych najczęściej dochodzi do urazu kręgosłupa szyjnego w przebiegu mechanizmu nazwanego w nomenklaturze angielskiej „wiplash” . Jest to uraz tkanki miękkiej karku spowodowany gwałtownym ruchem ciała, kiedy następuje nagłe szarpnięcie szyi najpierw do przodu, a później do tyłu. Dochodzi do niego bardzo często w czasie wypadku komunikacyjnego, kiedy nasz pojazd najeżdża na inny od przodu.
Do typowych symptomów „whiplash” zalicza się ból, sztywność karku i ramion, ból pleców i głowy, zawroty głowy, utrata czucia, drętwienie lub mrowienie w rękach/ręce, zmęczenie, dzwonienie w uszach, zaburzenia widzenia, a czasami nawet paraliż. W niektórych wypadkach urazy karku w wyniku wypadku komunikacyjnego nie powodują żadnych natychmiastowych objawów. Jakiekolwiek negatywne skutki odczuwalne są dopiero po kilku dniach lub nawet tygodniach od wypadku. Nie należy bagatelizować tego typu urazów i zawsze udać się do lekarza w celu uzyskania porady i pomocy medycznej. Szyja stanowi bezpośrednie ogniwo łączące mózg z resztą ludzkiego ciała, zatem jakiekolwiek jej urazy, przede wszystkim uszkodzenia odcinka szyjnego (kręgów szyjnych) mogą zakłócić prawidłowe przesyłanie sygnałów nerwowych do pozostałych części ciała.
W przypadku urazu odcinka szyjnego kręgosłupa w następstwie wypadku komunikacyjnego zawsze należy wykonać zdjęcie radiologiczne kręgosłupa szyjnego oraz zasięgnąć opinii lekarza ortopedii lub neurologa.
Urazy kręgosłupa
Obrażenia kręgosłupa mogą być następstwem bezpośredniego lub pośredniego działania siły zewnętrznej. Najczęstszą przyczyną obrażeń są urazy komunikacyjne, skoki “na główkę” do wody oraz upadki z wysokości. Wiele obrażeń następuje wskutek pośredniego działania siły np.: zgniecenie, zgięcie lub nadmierne zgięcie, rzadziej wyprost lub nadmierny przeprost. Urazom kręgosłupa często towarzyszą obrażenia rdzenia kręgowego. Następstwem uszkodzenia rdzenia kręgowego jest zaburzenie jego czynności od kilkudniowej dysfunkcji do śmierci.
Niewiele urazów kręgosłupa jest ograniczonych tylko do tej części ciała. W większości przypadku należy zwrócić uwagę na inne obszary ciała (głowa, jama brzuszna, kończyny górne i dolne, klatka piersiowa).
Do najczęstszych objawów związanych z uszkodzeniem kręgosłupa należy:
- widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów
- opasujący ból lub przymusowe ułożenie (w razie uszkodzenia kręgosłupa szyjnego)
- krwiaki, otarcia, ślady stłuczenia na ciele głównie w miejscu działania siły
- ból uciskowy wyrostków kolczystych oraz zmiana odstępu między wyrostkami kolczystymi, uskoki i garby
- niedowłady: niedowład poprzeczny (paraperesis), wszystkich kończyn (tetraparesis)
- zaburzenia czucia
- zaburzenia świadomości
- czasem niewydolność oddechowa (wypadnięcie funkcji mięśni międzyżebrowych i/lub przepony zależna od wysokości uszkodzenia rdzenia kręgowego)
- zaburzenia termoregulacji i zaburzenia czynności pęcherza moczowego oraz jelita grubego
Należy pamiętać, aby badanie kręgosłupa osoby po urazie dokonać w pozycji w jakiej ją znaleziono. W tym celu sprawdza się czucie, dotykając jej kończyn, prosząc o ich przesunięcie i poruszenie palcami.
Na szyję poszkodowanego należy założyć kołnierz unieruchamiający a głowę i szyję unieruchamiamy podporą stabilizacyjną w kształcie litery U. Okolice lędźwi, kolan i kostek trzeba wypełnić miękkimi tkaninami, aby nie doszło do przemieszczeń ciała w czasie transportu. Wzdłuż tułowia układa się zrolowane koce lub inne przedmioty stabilizujące ciało. Głowę poszkodowanego trzeba zabezpieczyć przed poruszaniem oraz kontrolować jego czynności życiowe, aż do momentu przybycia karetki pogotowia.
Leczenie urazów kręgosłupa powinno być prowadzone w wyspecjalizowanych ośrodkach neurochirurgicznych.