Neurochirurgia to gałąź medycyny zajmująca się diagnozowaniem oraz operacyjnym leczeniem chorób i urazów dotyczących układu nerwowego. Obejmuje nie tylko schorzenia mózgu i rdzenia kręgowego, ale także problemy z kręgosłupem, takie jak dyskopatia, kręgozmyk czy złamania kręgów.
Dziedzina ta odgrywa kluczową rolę zwłaszcza w przypadkach urazów złożonych, które obejmują zarówno układ kostno-mięśniowy, jak i nerwowy. W takich sytuacjach neurochirurdzy często współpracują z innymi specjalistami, m.in. ortopedami, chirurgami ogólnymi i naczyniowymi. Każdy z członków zespołu odpowiada za inny aspekt zabiegu, co zapewnia kompleksowe podejście do leczenia i zwiększa szanse na skuteczną rekonwalescencję.
Podstawowym zadaniem neurochirurga jest przeprowadzenie operacji u pacjentów, którzy zostali odpowiednio zakwalifikowani na podstawie szczegółowej diagnostyki. Opieka obejmuje wszystkie etapy leczenia: przygotowanie do zabiegu, samą operację, a także nadzór pooperacyjny, który może wiązać się z rehabilitacją i dalszą obserwacją.
Neurochirurdzy zajmują się również leczeniem objawów neurologicznych, takich jak przewlekłe bóle głowy, zawroty, drętwienie kończyn, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia czucia czy trudności z poruszaniem się. W zakres ich pracy wchodzą także przypadki zaawansowanej dyskopatii oraz inne, mniej specyficzne objawy mogące świadczyć o problemach z układem nerwowym.
Obszary, które najczęściej wymagają interwencji neurochirurgicznej, to mózg, twarzoczaszka, rdzeń kręgowy, wszystkie odcinki kręgosłupa oraz nerwy obwodowe. Leczenie polega na dokładnym rozpoznaniu problemu, wykonaniu odpowiednich badań i ich analizie, a następnie – zależnie od potrzeb – na przeprowadzeniu zabiegów małoinwazyjnych lub bardziej skomplikowanych operacji.
Kręgosłup stanowi centralną oś naszego ciała i pełni rolę głównego elementu podtrzymującego jego strukturę. Zbudowany z 34 kręgów oraz 23 dysków międzykręgowych, umożliwia szeroki zakres ruchu tułowia i głowy. Do kręgosłupa przyczepione są mięśnie, kości oraz różne narządy wewnętrzne, co czyni go nie tylko rusztowaniem, ale też ważnym punktem podparcia dla całego organizmu.
Oprócz funkcji mechanicznej, kręgosłup chroni rdzeń kręgowy i nerwy rdzeniowe. To właśnie przez niego przebiega kanał kręgowy, w którym umiejscowiony jest rdzeń, a nerwy wychodzą przez otwory międzykręgowe, przekazując sygnały między mózgiem a resztą ciała.
Każdy kręg zbudowany jest z trzonu, łuku oraz pięciu wyrostków: dwóch poprzecznych, jednego kolczystego i dwóch stawowych. Wyrostki stawowe sąsiednich kręgów tworzą stawy pokryte chrząstką i wypełnione płynem, co pozwala na płynny i bezpieczny ruch – zginanie, prostowanie czy obracanie kręgosłupa.
Między kręgami znajdują się krążki międzykręgowe (dyski), które pełnią funkcję amortyzatorów. Składają się z pierścienia włóknistego otaczającego jądro miażdżyste – substancję galaretowatą, która działa jak łożysko kulkowe. Dzięki temu możliwa jest elastyczna praca całego kręgosłupa, a siły nacisku są równomiernie rozkładane.
Kręgosłup dzieli się na pięć odcinków:
- szyjny,
- piersiowy,
- lędźwiowy,
- krzyżowy,
- guziczny (ogonowy).
Odcinki krzyżowy i guziczny składają się z zrośniętych kręgów – pierwszy z nich współtworzy miednicę i chroni narządy wewnętrzne w jej obrębie, natomiast drugi jest pozostałością ewolucyjną i nie spełnia już żadnej istotnej funkcji.
Neurochirurg pełni wiodącą rolę w leczeniu kręgosłupa, zwłaszcza gdy schorzenie dotyka struktur nerwowych, takich jak rdzeń kręgowy czy nerwy rdzeniowe. To specjalista, który potrafi nie tylko wykonać precyzyjny zabieg, ale też poprowadzić pacjenta przez całą ścieżkę leczenia – od diagnozy, przez operację, aż po rehabilitację.
Lekarz Piotr Izdebski – neurochirurg
Od lipca 2023 roku do dziś pracuje w oddziale neurochirurgicznym Szpitala Bielańskiego w Warszawie, pod kierownictwem P. dra Radosława Michalika.
Na co dzień zajmuje się leczeniem operacyjnym chorób kręgosłupa – głównie chorób zwyrodnieniowych odcinka: szyjnego, piersiowego i lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. W ramach leczenia choroby zwyrodnieniowej wykonuje operacje: mikrodiscektomii, oraz stabilizacji kręgosłupa w zabiegach: ACDF, TLIF, PLIF, ALIF. Wykonuje zabiegi mikrodiscektomii i stabilizacji kręgosłupa w technice mikroskopowej. Operacje mikrodiscektomii lędźwiowej wykonuję również z użyciem endoskopu.
Od 2012 do 2023 roku był asystentem w Klinice Nowotworów Układu Nerwowego Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie kierowanej najpierw przez P. prof Wiesława Bonickiego, a następnie przez P. prof Tomasza Mandata. Dzięki tej pracy, do kręgu szczególnych zainteresowań lekarza trafiły choroby onkologiczne ośrodkowego układu nerwowego, obwodowego układu nerwowego oraz kręgosłupa. Zajmuje się diagnostyką i leczeniem pierwotnych i wtórnych guzów mózgu, splotu ramiennego oraz nerwów obwodowych. Interesuje się w szczególności, guzami: mózgu, podstawy czaszki, kąta mostowo-móżdżkowego czy guzami śródkomorowymi.
Nowoczesne metody leczenia dyskopatii lędźwiowej – endoskopowe zabiegi neurochirurgiczne
Dyskopatia lędźwiowa, czyli degeneracja krążka międzykręgowego w dolnym odcinku kręgosłupa, to jedno z najczęstszych źródeł bólu pleców i rwy kulszowej. Schorzenie to może prowadzić do ucisku na korzenie nerwowe, powodując silny ból promieniujący do kończyn dolnych, drętwienie, a nawet osłabienie siły mięśniowej. Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, konieczna staje się interwencja chirurgiczna. Obecnie coraz częściej stosuje się małoinwazyjne techniki endoskopowe, które stanowią bezpieczną i skuteczną alternatywę dla klasycznych operacji kręgosłupa.
Endoskopia kręgosłupa – na czym polega?
Endoskopowa discektomia to zabieg polegający na usunięciu przepukliny jądra miażdżystego dysku, która uciska struktury nerwowe. Operację wykonuje się za pomocą specjalnego endoskopu – cienkiego narzędzia wyposażonego w kamerę i mikronarzędzia chirurgiczne – wprowadzanego przez niewielkie nacięcie skóry (zazwyczaj o długości 8–10 mm).
Zalety zabiegu endoskopowego
Techniki endoskopowe w neurochirurgii kręgosłupa niosą za sobą wiele korzyści zarówno dla pacjenta, jak i dla zespołu medycznego:
- minimalna inwazyjność – znacznie mniejsze uszkodzenie tkanek miękkich i struktur kostnych,
- krótki czas hospitalizacji – często możliwy wypis już tego samego dnia lub dzień po zabiegu,
- szybka rekonwalescencja – pacjenci wracają do codziennej aktywności w ciągu kilku tygodni,
- mniejsze ryzyko powikłań – m.in. infekcji, bliznowacenia, destabilizacji kręgosłupa,
- brak potrzeby znieczulenia ogólnego – w wielu przypadkach wystarcza znieczulenie miejscowe z sedacją.
Dzięki tym zaletom, endoskopowa discektomia staje się coraz popularniejszą metodą leczenia przepuklin dyskowych, zwłaszcza u pacjentów aktywnych zawodowo i fizycznie.
Przebieg i rekonwalescencja
Zabieg trwa zazwyczaj od 45 do 90 minut i przeprowadzany jest w trybie małoinwazyjnym. Już kilka godzin po operacji pacjent może wstać z łóżka. Czas powrotu do pracy zależy od rodzaju wykonywanej aktywności – przy pracy biurowej jest to zwykle 1–2 tygodnie, a przy pracy fizycznej 4–6 tygodni.
W kolejnych tygodniach zaleca się stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej, unikanie dźwigania oraz stosowanie indywidualnie dobranej fizjoterapii.
Podsumowanie
Endoskopowe zabiegi neurochirurgiczne w leczeniu dyskopatii lędźwiowej to nowoczesna i efektywna metoda leczenia przepukliny dysku. Dzięki minimalnej inwazyjności, wysokiej precyzji i szybkiemu powrotowi do sprawności zyskują one coraz większe uznanie zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów. Odpowiednio zakwalifikowany pacjent może dzięki temu zabiegowi uniknąć tradycyjnej, bardziej obciążającej operacji kręgosłupa i szybciej wrócić do normalnego funkcjonowania.