Zespoły uciskowe nerwów obwodowych rozwijają się na skutek przewlekłego drażnienia i ucisku pnia nerwu przez okoliczne tkanki w miejscu przechodzenia nerwu przez kanały kostno-więzadłowe. Nerwy są bardzo wrażliwe na urazy. W miejscach o dużej ruchomości / stawy / lub narażonych na częste niewielkie urazy /np. łokieć / nerwy są chronione we wspomnianych kanałach kostno- więzadłowych. W przestrzeniach tych występuje ograniczona ilość wolnej przestrzeni i wszystkie choroby/ np. niedoczynność tarczycy/ zmiany zwyrodnieniowe/ praca z urządzeniami powodującymi wibracje/ przebyte urazy / ostre – złamania i przeciążeniowe – podnoszenie wielkich ciężarów lub wielogodzinne powtarzanie tych samych ruchów np. korzystanie z myszki komputera / powodujące zmniejszenie tej przestrzeni wywołują objawy ucisku nerwu.
Objawy kliniczne ucisku nerwu są podobne we wszystkich zespołach uciskowych i różnią się jedynie lokalizacją bólu, zaburzeń czucia i osłabieniem funkcji odmiennych grup mięśniowych.
Dolegliwości najczęściej zaczynają się od drętwienia palców podczas wykonywania jakiejś czynności. Zaprzestanie jej wykonywania, wstrząśnięcie ręką lub stopą przerywa dolegliwości.
Wraz z nasilaniem się choroby zaostrzają się dolegliwości: pojawiają się bóle nocne z zaburzeniem czucia palców w zakresie unerwianym przez nerw, ból uciskowy w miejscu ucisku nerwu, zaniki mięśni i osłabianie ich siły. W zaawansowanych stanach ból może przenosić się na elementy bliższe kończyny, możemy odczuwać ból barku przy istnieniu zespołu uciskowego w nadgarstku.
Najczęściej zespoły uciskowe dotyczą nerwów kończyny górnej, głównie nerwu pośrodkowego na poziomie kanału nadgarstka i nerwu łokciowego w rowku nerwu łokciowego na poziomie łokcia, oraz nerwu łokciowego na poziomie nadgarstka w kanale Gyona.
Najważniejsze różnice
ucisk nerwu pośrodkowego powoduje drętwienie I , II i III palca ręki oraz zanik kłębu kciuka, ucisk nerwu łokciowego powoduje drętwienie palca V i IV oraz zanik mięśni kłębiku, w długotrwałym ciężkim ucisku na poziomie łokcia dodatkowo dochodzi do osłabienia mięśni odpowiedzialnych za zgięcie palców i dolegliwości bólowych przedramienia.
Diagnostyka
Najważniejsze jest badanie lekarskie i dokładny wywiad odnośnie rozwoju choroby. Badania dodatkowe umożliwiające potwierdzenie rozpoznania to Elektromiografia / EMG – badanie przewodnictwa nerwowo mięśniowego wskazujące miejsce osłabionego przewodzenia impulsów elektrycznych w nerwie/, w USG miejsca podejrzanego o ucisk można określić obrzęk nerwu i strefę ucisku przez otaczające tkanki.
Zespoły uciskowe nerwów obwodowych należy odróżnić od zespołów korzeniowych powstałych na skutek ucisku korzeni nerwowych na wysokości kręgosłupa związanych z dyskopatią i zmianami zwyrodnieniowymi oraz przewlekłymi chorobami nerwów powodującymi zwolnienie przewodzenia impulsów elektrycznych przez tkankę nerwową. Do diagnostyki różnicowej wykorzystuje się badania rezonansu magnetycznego właściwego odcinka kręgosłupa oraz badanie EMG korzeni nerwowych.
Leczenie
Wykluczenie przyczyn wywołujących chorobę : zmiana przyzwyczajeń, zmiana pracy i rozrywki / np. jazda na rowerze wywołuje zespół uciskowy nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka /, diagnostyka i ewentualne leczenie chorób powodujących obrzęk bądź rozrost tkanki łącznej / np. niedoczynność tarczycy /, prawidłowe zaopatrzenie urazów w okolicy przebiegających nerwów /anatomiczne nastawienie złamań i poprawna rehabilitacja.
Fizykoterapia w połączeniu z lekami przeciwzapalnymi podawanymi ogólnie i miejscowo.
Leczenie operacyjne polegające na usunięciu tkanek wywołujących ucisk nerwu.