Zespół bolesnego barku

Zespół bolesnego barku, określany również jako choroba Duplaya zajmuje drugie miejsce zaraz po „bólach krzyża” na liście najpowszechniejszych dolegliwości bólowych narządu ruchu człowieka. Bóle barku stanowią coraz częstszy problem współczesnego człowieka, a granica wieku pacjentów dotkniętych tym schorzeniem obniża się coraz bardziej, często dotyczy kobiet między 45 a 55 rokiem życia. Dysfunkcje kompleksu barkowo-ramiennego bardzo często występują również u osób w starszym wieku, co związane jest głównie z sumowaniem się różnego rodzaju mikrourazów i przeciążeń w ciągu całego życia osobniczego

Poprzez określenie „zespół bolesnego barku” rozumie się zmiany zwyrodnieniowe obejmujące przestrzeń podbarkową i wynikające z tego przedwczesne procesy degeneracyjne tkanek miękkich w okolicy barku. Jedną z najczęstszych dolegliwości opisywanych przez pacjentów doświadczających dysfunkcji kompleksu barkowo-ramiennego jest ból towarzyszący wykonywanym w stawie ruchom, a także bóle występujące w nocy oraz w czasie spoczynku. Ból sprzyja również ograniczeniu ruchomości stawu ramiennego, a w szczególności odwodzeniu oraz rotacji zewnętrznej i wewnętrznej.

Konflikt podbarkowy, opisywany również jako Zespół Cieśni Podbarkowej (z ang. SIS – Subacromial Impingement Syndrome) jest prawdopodobnie najczęstszą przyczyną dolegliwości barku. Źródło bólu pochodzi od nadmiernej kompresji (ucisku) struktur zlokalizowanych w przestrzeni podbarkowej. Jest ona ograniczona od góry wyrostkiem barkowym łopatki oraz więzadłem kruczo-barkowym łopatki, natomiast od strony dolnej „zamyka” ją głowa kości ramiennej. W tym miejscu znajduje się kilka ścięgien wchodzących w skład tzw. „stożka rotatorów”.

 

Mięśnie stożka rotatorów – widok z tyłu 

W warunkach prawidłowych przestrzeń podbarkowa jest wystarczająco duża, a głowa kości ramiennej oraz przylegające do niej ścięgna stożka rotatorów ślizgają się pod wyrostkiem barkowym łopatki bez żadnych problemów podczas wszystkich ruchów kończyny górnej. W sytuacjach patologicznych, którymi mogą być urazy, wady postawy, skrócenia mięśni oraz zmiany zwyrodnieniowe może dochodzić do zmniejszenia tej przestrzeni, co będzie skutkowało wzrostem wartości występujących w stawie sił tarcia. Zjawisko to opisywane jest jako konflikt pomiędzy strukturami położonymi na głowie kości ramiennej, a wyrostkiem barkowym łopatki. Sytuacja ta doprowadza często do stanu zapalnego kaletki podbarkowej i tym samym do powstania zespołu bólowego barku. Odczuwany ból powoduje podwyższenie napięcia mięśniowego, co w efekcie daje jeszcze większe nasilenie dolegliwości oraz powstawanie przykurczy mięśniowych.

Zespół cieśni podbarkowej jest jedną z najczęstszych dysfunkcji powodujących dolegliwości przednio-bocznej części stawu ramiennego. Szacuje się, że blisko połowa przypadków zespołu bolesnego barku związana jest właśnie z tego rodzaju dysfunkcją, która określana jest również jako ciasnota podbarkowa lub konflikt podbarkowy. Objawy tych dysfunkcji mogą być bardzo zróżnicowane, przy czym często mogą współistnieć z innymi patologiami. Wynika to ze złożonej biomechaniki całego kompleksu obręczy barkowej i kończyny górnej.

Osoby zajmujące się zawodowo leczeniem dysfunkcji narządu ruchu oraz bólu stają wobec dolegliwości pacjenta przed bardzo trudnym zadaniem. Leczenie tego rodzaju schorzeń wymaga bowiem harmonijnej współpracy zespołu specjalistów z różnych dziedzin medycyny, którego niezbędnym ogniwem jest fizjoterapeuta. Leczenie polegające na podawaniu leków przeciwzapalnych doustnie lub częściej w postaci bezpośrednich iniekcji w okolice kaletki podbarkowej w celu redukcji odczuwanego przez pacjenta bólu jest tylko uzupełnieniem umiejętnie prowadzonej rehabilitacji. Ma ona na celu przywrócenie prawidłowych relacji biomechanicznych całego kompleksu barkowo-ramiennego oraz leczenie poprzez to, co jest dla człowieka najbardziej naturalne, czyli ruch. Tego rodzaju leczenie zazwyczaj jest skuteczne i umożliwia pacjentowi powrót do normalnego funkcjonowania. Rzadko, w przypadku gdy przyczyną zapalenia kaletki podbarkowej jest nieprawidłowo zbudowany wyrostek barkowy łopatki lub zmieniony zwyrodnieniowo konieczna jest interwencja chirurgiczna, polegająca na jego wyrównaniu, czyli akromioplastyka.

 

mgr Paweł Graczyk – Fizjoterapeuta